De Colección Mutis
Saltar a: navegación, buscar
 
(No se muestran 11 ediciones intermedias de 6 usuarios)
Línea 5: Línea 5:
 
|foto =  
 
|foto =  
 
|texto =
 
|texto =
 +
{{der|37}}
  
{{column|
+
{{cuadricula
Fortisima cosa. V. g. Dolor..... <br>
+
|Fortisíma cosa. {{lat|v.g.}} Dolor &. |'''Caibíyi'''.
Fosa .....<br>
+
|Fosa.|'''Vtabí'''.}}
Fragoso, pedregoso, camino.....<br>
+
{{cuadricula1|Fragoso, pedregoso camino <nowiki>=</nowiki> '''Cabaninabaí'''.}}
Fragil, quebradizo..... <br>
+
{{cuadricula
agil, enfermizo..... <br>
+
|Fragil, quebradizo. |'''Cajuyi, quecayi.'''
Fragil de memoria.....<br>
+
|Fragil&#91;,&#93; enfermizo. |'''Ariasícaìsa'''.}}
Franquesa..... <br>
+
{{cuadricula1|Fragil de memoria <nowiki>=</nowiki> '''Camìyagua, chaucacayi.'''}}
Franco, liberal...... <br>
+
{{cuadricula
Fregar, estregar .....<br>
+
|Franquesa. |'''Junanìcasí'''.
Fregar una bestia .....<br>
+
|Franco liberal. |'''Junanícayí'''.
Freir..... <br>
+
|Fregar, estregar. |'''Nuquesíu, Nujuríu.'''  
Freidera..... <br>
+
|Fregar una bestia. |'''Numosudau'''.
Frito..... <br>
+
|Freir. |'''Nuisayu'''.
Frenesí.....<br>
+
|Freidera. |'''Ysacagesì'''.
Frente..... <br>
+
|Frito. |'''Sanìcaísí'''.
Fresco, airecito..... <br>
+
|Frenesí.|'''Babacaí'''.}}
Fresco, fria..... <br>
+
{{cuadricula1|Frente. <nowiki>=</nowiki> '''Nanísí itaraí.''' En frente de mí <nowiki>=</nowiki> '''Nujunita'''.}}
Fresca, agua..... <br>
+
{{cuadricula
Fresca, carne ó pescado.....<br>
+
|Fresco airecito. |'''Jujujube'''.
Fria .....<br>
+
|Fresco, frio. |'''Casalíníbe'''.}}
Frijoles..... <br>
+
{{cuadricula1|Fresca agua. <nowiki>=</nowiki> '''Casalíniataì'''. Fresco Casabe <nowiki>=</nowiki> '''Bírabírabaí'''.}}
Friarn.w .....<br>
+
{{cuadricula1|Fresca carne ò pescado <nowiki>=</nowiki>'''Guarìcayi'''.}}
Freno ..... <br>
+
{{cuadricula1|Frio <nowiki>=</nowiki> '''Casalíníbe'''. tenerlo <nowiki>=</nowiki> '''Casalíníuna'''. }}
Fruncir, pegar......<br>
+
{{cuadricula
Fruncir los labios .....<br>
+
|Frijoles. |'''Bírití'''.
Fruta .....<br>
+
|Friam.<sup>te</sup> |'''Casalìníta'''.
Fruta del Airico, como naranja.....<br>
+
|Freno. |'''Ema numarícosaí.'''
Frutilla, á manera de guindas..... <br>
+
|Fruncir. pegar.|'''Nuchanau'''.
Frutal, arbol.....<br>
+
|Fruncir los labios. |'''Numoayu. Nulalíba'''.
Fructificar, tener fruto.....<br>
+
|Fruta.|'''Ytasí, Berrucasí.'''}}
Fuego.....<br>
+
{{cuadricula1|Fruta del {{top|Airico|El padre Rivero aclara lo siguiente con relación al "Airico", nombre del lugar donde vivían los achaguas:
Fuelles.....<br>
+
:No es este ''Airico'' del cual hablamos ahora sino aquel celebrado Airico que cae hacia el Orinoco, en donde vivían los Achaguas, cuyas noticias dimos ya: esta palabra Airico significa montaña grande en la lengua de los Achaguas, y de aquí procedió llamarse También ''Airico'' la montaña donde vivían los indios de quienes teniamos ahora, llamados por esta razón ''Airicos''; y así para evitar confusiones llamaremos á este monte ''Airico de Macaguane''. (Rivero, 1736)}} como naranja <nowiki>=</nowiki> '''Emarí'''.}}
Fuente..... <br>
+
{{cuadricula1|Frutílla à manera de guindas <nowiki>=</nowiki> '''Manisí'''.}}
Fuera..... <br>
+
{{cuadricula
|
+
|Frutal arbol|'''Catayi'''.}}
'''Caibíyi'''. <br>
+
{{cuadricula1|Fructificar, tener fruto <nowiki>=</nowiki> '''Catauní'''.}}
'''Vtabí'''. <br>
+
{{cuadricula
'''Cabaninabaí'''. <br>
+
|Fuego.|'''Sichaì'''.
'''Cajuyi, quecayi.''' <br>
+
|Fuelles.|'''Juayubísí, Ygíuna.'''
'''Ariasícaisa'''. <br>
+
|Fuente. |'''Vní bítamí'''.}}
'''Camíyagua, Chaucacayí.''' <br>
+
{{cuadricula1|Fuera. <nowiki>=</nowiki> '''Banaca'''. Afuera <nowiki>=</nowiki> '''Banabare'''. De fuera <nowiki>=</nowiki> '''Be-'''<br>
'''Junanícasí'''.<br>
+
'''nabage'''. Lo de fuera <nowiki>=</nowiki> '''Benabege saí''', Fuera de eso <nowiki>=</nowiki> '''Ría-'''<br>
'''Junanicayí'''. <br>
+
'''-benamí'''. }}
'''Nuquesíu, Nujuríu.''' <br>
 
'''Numosudau'''. <br>
 
'''Nuisayu'''. <br>
 
'''Ysacagesi'''. <br>
 
'''Sanicaísí'''. <br>
 
'''Babacaí'''. <br>
 
'''Nanisí itarai.''' Enfrente de mí <nowiki>=</nowiki> '''Nujunita'''. <br>
 
'''Jujujube'''. <br>
 
'''Casalíníbe'''. <br>
 
'''Casalíniataí'''. Fresco Casabe <nowiki>=</nowiki> '''Bírabirabai'''. <br>
 
'''Ouarícayi'''. <br>
 
'''Casalínibe'''. Tenerlo <nowiki>=</nowiki> '''Casalíníuna''', <br>
 
'''Bírití'''. <br>
 
'''Casalínita'''. <br>
 
'''Ema numarícosai.''' <br>
 
'''Nuchanau'''. <br>
 
'''Numoayu, Nulalíba'''. <br>
 
'''Ytasí, Berrucasí.''' <br>
 
'''Emari'''. <br>
 
'''Manisí'''. <br>
 
'''Catayí'''. <br>
 
'''Catauní'''. <br>
 
'''Sichai'''. <br>
 
'''Juayubísí, Ygiuna.''' <br>
 
'''Vní bitamí'''. <br>
 
'''Banaca'''. Afuera <nowiki>=</nowiki> '''Banabare'''. De <br>
 
fuera <nowiki>=</nowiki> '''Benabage'''. Lo de fuera <nowiki>=</nowiki> <br>
 
'''Benabege saí''', Fuera de eso <nowiki>=</nowiki> <br>
 
'''Ríabenamí'''. <br>
 
}}
 
 
 
 
}}
 
}}

Revisión actual del 17:17 11 nov 2012

Manuscrito 2910 BPRM/Vocabulario/fol 37r

fol 36v << Anterior   | Manuscrito 2910 BPRM |   Siguiente >> fol 37v

Trascripción

37
Fortisíma cosa. v.g. Dolor &. Caibíyi.
Fosa. Vtabí.
Fragoso, pedregoso camino = Cabaninabaí.
Fragil, quebradizo. Cajuyi, quecayi.
Fragil[,] enfermizo. Ariasícaìsa.
Fragil de memoria = Camìyagua, chaucacayi.
Franquesa. Junanìcasí.
Franco liberal. Junanícayí.
Fregar, estregar. Nuquesíu, Nujuríu.
Fregar una bestia. Numosudau.
Freir. Nuisayu.
Freidera. Ysacagesì.
Frito. Sanìcaísí.
Frenesí. Babacaí.
Frente. = Nanísí itaraí. En frente de mí = Nujunita.
Fresco airecito. Jujujube.
Fresco, frio. Casalíníbe.
Fresca agua. = Casalíniataì. Fresco Casabe = Bírabírabaí.
Fresca carne ò pescado =Guarìcayi.
Frio = Casalíníbe. tenerlo = Casalíníuna.
Frijoles. Bírití.
Friam.te Casalìníta.
Freno. Ema numarícosaí.
Fruncir. pegar. Nuchanau.
Fruncir los labios. Numoayu. Nulalíba.
Fruta. Ytasí, Berrucasí.
Fruta del Airico[1] como naranja = Emarí.
Frutílla à manera de guindas = Manisí.
Frutal arbol Catayi.
Fructificar, tener fruto = Catauní.
Fuego. Sichaì.
Fuelles. Juayubísí, Ygíuna.
Fuente. Vní bítamí.
Fuera. = Banaca. Afuera = Banabare. De fuera = Be-

nabage. Lo de fuera = Benabege saí, Fuera de eso = Ría-

-benamí.
fol 36v << Anterior   | Manuscrito 2910 BPRM |   Siguiente >> fol 37v

Referencias

  1. El padre Rivero aclara lo siguiente con relación al "Airico", nombre del lugar donde vivían los achaguas:
    No es este Airico del cual hablamos ahora sino aquel celebrado Airico que cae hacia el Orinoco, en donde vivían los Achaguas, cuyas noticias dimos ya: esta palabra Airico significa montaña grande en la lengua de los Achaguas, y de aquí procedió llamarse También Airico la montaña donde vivían los indios de quienes teniamos ahora, llamados por esta razón Airicos; y así para evitar confusiones llamaremos á este monte Airico de Macaguane. (Rivero, 1736)