De Colección Mutis
Saltar a: navegación, buscar
 
(No se muestran 2 ediciones intermedias de 2 usuarios)
Línea 5: Línea 5:
 
|foto =  
 
|foto =  
 
|texto =
 
|texto =
Ver, Vide Mirar. — Vayan ã ver al Padre...''' Itantoco Pare ecossa'''. Bien lo vide... '''Iruparote sene'''y.<br>
+
{{sangria}}
Verano... Iromo. Este verano que viene... '''Ero iromo yaco canotan iro''', ''V''. '''En iromo ipetacan poco''', ''V''. '''En iromo quenosa poco'''.<br>
+
Ver, vide Mirar: Vayan ã ver al Padre_ _ ''' Itantoco Pare ecossa'''. Bien lo vide.<br>
Veras. De veras... '''Taro''', ''V''. '''Taro ''', ''V.'' '''Irora''', ''V''. '''Averoro'''.<br>
+
_ '''Iruparote seneÿ'''.<br>
Verdad es assi, ó verdaderam<sup><u>te</u></sup>... '''Taroná''', ''V''. '''Cañe''', ''V''. '''Tere''', ''V''. '''Irora''', '''ut supra'''. — Es verdad, yo lo mire... '''Iroare terena, au seneyato'''. Yo no se si es verdad esso... '''Moro taro vaynare au anuputipá quetato'''. Tu no dizes la verdad... '''se, mipumeteyan''', ''V''. '''Taroá tema'''.<br>
+
 
Verde color... Tapiro taporo. — Verde cosa. Vide Tierna.<br>
+
Verano_ _ '''Iromo'''. Este verano que viene _ '''ero iromo yaco canotan iro''', {{lat|v.}} '''en'''<br>
Verdolagas... '''Ixára'''.-Vereda. Vide Camino.<br>
+
'''iromo ipetacan poco''', {{lat|v.}} '''en iromo quenosa poco'''.<br>
Vergüenza... '''Tupuÿque'''. — Yo tengo vergüenza, soy<br> vergonzoso... '''Tupuÿque au''', ''V''. '''Tupuÿcano au se'''.— Sin vergüenza... '''Tupuÿquevat'''. Vide Desvergonzado. Por vergüenza no pido licencia... '''Tupuÿque poco, opecatipa aua'''.
+
 
Vez. Una vez... '''Ovin imeroto'''. — Quantas vezes, viages ó caminos?... '''Etirumbata'''? Tal qual vez... '''Ovinbay imeroto'''. Otra vez ü otro viage... '''Amuyaco''', ''V.'' '''Amume teropá'''. Este es el último viage... '''En imeroto imatiri iromboná''', ''V''. '''Timase'''. Un viage...'''Ovin imeroto veramano'''.<br>
+
Veras; De veras! '''Taro''', {{lat|v.}} '''Taro ''', {{lat|v.}} '''írorà''', {{lat|v.}} '''Averoro'''.<br>
Vès; Voy en ves la labranza... '''Mainava usa'''.En vez al Padre-Pareva. — En ves al rio... '''Tunava''', &.
+
 
Vezino. Vide Vecino.<br>
+
Verdad es assi, ô verdaderam.<sup>te</sup>_ _ '''Taronà''', {{lat|v.}} '''cane''', {{lat|v.}} '''Tere''', {{lat|v.}} '''irora''', {{lat|ut supra}}. <br>
Via. Toda via vives? Vide Vivir. Toda via... '''Ironoro yaco''', ''V.'' '''Coromoro'''. Vide Todavía.<br>  
+
es Verdad yo lo mire _ '''Iroare terena, au seneyato'''. Yo no se si es verdad <br>
Viage. Vide Vez y Bolver.<br>
+
esso _ '''Moro taro vaynare au anuputipà quetato'''. Tu no dizes la verdad.<br>
Vicio. Tiene el vicio de embriagarse, siempre se embriaga... '''Mose tuetinya imerime ná'''. Vida. Vide Vivir.<br>  
+
_ '''se, mipumeteyan''', {{lat|v.}} '''Taroà temà'''.<br>
Viejo... '''Tampoco'''. Vieja... '''Nospoco'''.<br>
+
 
Viento... '''Apepeyto'''. Tramontana y viento de la manyana... '''Tisanore'''.<br>
+
Verde color_ _  '''Tapire toporo'''. Verde cosa, vide Tierna.<br>
Vientre... '''Yuembo''', ''V.'' '''Irotari'''. Barriga.<br>  
+
 
Vil y villano... '''Yaguansu. Vinu''' es el limón y el sumo del.<br>  
+
Verdolagas_ _ '''Ixàra'''. ~ Vereda, vide camino.<br>
Violencia ó violento... '''Penapecore'''. Virar. Vide Birar.<br>
+
 
Virgen. No se ha podido hallar propio vocablo: unos llaman a la que se tiene por virgen, '''Muyasco apospana''', que es lo mismo que Donzella no tocada; otros dizen á la muger ni cazada ni tocada, '''Ipuíipa''', aporpana ropa; y otros, '''Muyasco pasparona'''.<br>
+
Vergüenza_ _ '''Tupuÿque'''. {{t_l|'''au''' {{lat|v.}} '''tupuÿcano au se'''}} Yo tengo verguenza; soÿ<br>
Viruelas... '''Caixí'''.
+
vergonzozo _ '''Tupuÿque au''', {{lat|v.}} '''tupuÿcano au se'''. Sin verguenza _ '''Tu'''-<br>
Visitar. Vide Venir, Saludar.<br>
+
'''puÿquevat'''; vide Desvergonzado. Por verguenza no pido licencia _ '''Tupuyque'''<br>
Vista... '''Yenuru'''. A vista de todos la mató... '''Moco pasporo yataroto tiguo meyto'''.<br>  
+
'''poco, opecatipa aua'''.<br>
Vituperar. Vide Burlar, Cucar.<br>  
+
 
Viuda... '''Puitimbo'''. Viudo... '''Ipuypun'''.<br>
+
Vez; una vez_ _ '''Ovin Imeroto'''. quantas vezes, viages, ô caminos? _ '''Etirum'''-<br>
Vivir... '''Uveyre''', ''V.'' '''Nurori'''. — Yo vivo... '''Veyre erona'''. No vivirá... '''Iveyri cabu'''. Vida... '''Nuro''', ''V.'' Nurori, ''V.'' '''Accoare monto veyri'''.Tu vida se acabará... '''Aroinbori irombo''', ''V.'' '''Montacare irombo meytan'''. — Está vivo?... '''Irompupa '''?... Toda via vives?.. . '''Monto veyen'''?, ''V''. '''Coromo má, accare amoro '''? — Está vivo?... Nuro ná? — Todos están vivos... '''Pasporo nuro nanto'''. Vivo. Vide Vivir.<br>
+
'''bata'''? Tal qual vez _ '''ovinbaÿ imeroto'''. Otra vez, ù otro viage _ '''amuya'''-<br>
Ufano. Vide Alegre, Sugetar, Sobervio, Presumido.<br>
+
'''co''', {{lat|v.}} '''amume teropà'''. Este es el último viage _ '''En imeroto Imatiri'''<br>
Ultimo... '''Yuenaspo''', ''V.'' '''Imatiri'''. — Últimamente... '''Imatiri '''.<br>
+
'''irombonà''', {{lat|V.}} '''timase'''. Un viage _ '''ovin imeroto Veramano'''.<br>
Unánimes ó juntos. Vide Juntos, Dividir.
+
 
Unir. Vide Clavar, Amarrar, Juntar.<br>
+
Vès; voy en vès la labranza _ '''Maÿnava usa'''. En vez al Padre _ '''Pareva'''. <br>
Uno solo... '''Ovine'''. - Uno Ti otro... '''Ovinbay'''. Vide Vez.<br>
+
en ves al rio. '''Tunava''', &c. ~ Vezino, vide Vecino.<br>
Unÿa... '''Mosaycare''', ''V''. '''Amusecquire'''.<br>
+
 
Vocablo... '''Yeuran'''.
+
Via: Toda via vives? Vide Vivir. Toda via _ '''Ironoro yaco''', {{lat|v.}} '''coromoro''', vid. Todavia.<br>  
 +
 
 +
Viage_ _ vide Vez, y Bolver.<br>
 +
 
 +
Vicio: Tíene el vicio de embriagarse, siempre se embriaga _ '''Mose tuetínya Ime'''-<br>
 +
'''rime nà'''. ~ Vida, vide Vivír.<br>
 +
 +
Viejo_ _ '''Tampoco'''. ~ Vieja _ '''Nospoco'''.<br>
 +
 
 +
Viento_ _ '''Apepeÿto'''. Tramontana, y viento de la manÿana _ '''Tisanore'''.<br>
 +
 
 +
Vientre_ _  '''Yuembo''', {{lat|v.}} '''írotarí'''. Barriga.<br>  
 +
 
 +
Vil, y villano_ _ '''Yaguansu'''. ~ '''Vinu''' es el Limon, y el sumo del.<br>  
 +
 
 +
Violencía, ô violento_ _ '''Penapecore'''. ~ Virar, vide Birar.<br>
 +
 
 +
Virgen; no {{in|se}}} ha podido hallar propio Vocablo; unos llaman â la que se tiene <br>
 +
por Virgen _ '''Muÿasco apospana''', que es lo mismo, que <u>Donzella no tocada</u>; <br>
 +
otros dizen â la muger ni cazada, ni tocada _ '''Iputipa, apospana ropa.'''<br>
 +
y otros: '''Muÿasco Pasparona'''.<br>
 +
 
 +
Viruelas_ _  '''Caixí'''. ~ Visitar, vide Venír, saludar.<br>
 +
 
 +
Vista_ _  '''Yenuru'''. A vista de todos la matò _ '''Moco pasporo yataroto tiguo meÿto'''.<br>
 +
 +
Vituperar; vide Burlar, Cucar.<br>  
 +
 
 +
Viuda_ _ '''Puitimbo'''. ~ Viudo _ '''Ipuÿpun'''.<br>
 +
 
 +
Vivir_ _  '''uveÿre''' {{in|{{lat|v.}} '''nurori'''}}  Yo vivo _ '''Veÿre erona'''. No vivirà _ '''iveÿricabu'''. Vida _ '''Nuro''', <br>
 +
{{lat|v.}} '''nurori, {{lat|v.}} '''accoare monto veÿri'''. Tu vida se acabarà _ '''Arombori irom'''-<br>
 +
'''bo''', {{lat|v.}} '''montacare irombo meÿtan'''. Està vivo? '''Irompupa '''? Toda Via Vi-<br>
 +
ves? _ '''monto veÿen'''? {{lat|v.}} '''coromo mà, accare amoro ma'''? està vivo _  '''Nuro'''<br>
 +
'''nà'''. Todos estan Vivos _  '''Pasporo nuro nanto'''. Vivo, vide Vivir.<br>
 +
 
 +
Ufano; vide alegre, sugetar, sobervio, Presumido.<br>
 +
 
 +
Ultimo_ _ '''Yuenaspo''', {{lat|v.}} '''Imatiri'''. Ultimamente _ '''Imatiri '''.<br>
 +
 
 +
Unanimes, ô juntos, vide juntos, dividir. ~ unir; vide clavar, amarrar, juntar.<br>
 +
 
 +
Uno solo_ _ '''Ovine'''. Uno, ù otro _ '''ovinbaÿ'''; vide Vez.<br>
 +
 
 +
Unÿa_ _ '''Mosaÿcare''', {{lat|v.}} '''amusecquire'''.<br>
 +
 
 +
Vocablo_ _ '''Yeuran'''.
 +
{{f_sangria}}
 
}}
 
}}

Revisión actual del 16:23 18 nov 2012

Manuscrito 2914 BPRM/fol 27v

fol 27r << Anterior   | Manuscrito 2914 BPRM |   Siguiente >> fol 28r

Trascripción

Ver, vide Mirar: Vayan ã ver al Padre_ _ Itantoco Pare ecossa. Bien lo vide.
_ Iruparote seneÿ.

Verano_ _ Iromo. Este verano que viene _ ero iromo yaco canotan iro, v. en
iromo ipetacan poco, v. en iromo quenosa poco.

Veras; De veras! Taro, v. Taro mà, v. írorà, v. Averoro.

Verdad es assi, ô verdaderam.te_ _ Taronà, v. cane, v. Tere, v. irora, ut supra.
es Verdad yo lo mire _ Iroare terena, au seneyato. Yo no se si es verdad
esso _ Moro taro vaynare au anuputipà quetato. Tu no dizes la verdad.
_ uà se, mipumeteyan, v. Taroà temà.

Verde color_ _ Tapire toporo. Verde cosa, vide Tierna.

Verdolagas_ _ Ixàra. ~ Vereda, vide camino.

Vergüenza_ _ Tupuÿque. au v. tupuÿcano au se Yo tengo verguenza; soÿ
vergonzozo _ Tupuÿque au, v. tupuÿcano au se. Sin verguenza _ Tu-
puÿquevat; vide Desvergonzado. Por verguenza no pido licencia _ Tupuyque
poco, opecatipa aua.

Vez; una vez_ _ Ovin Imeroto. quantas vezes, viages, ô caminos? _ Etirum-
bata? Tal qual vez _ ovinbaÿ imeroto. Otra vez, ù otro viage _ amuya-
co, v. amume teropà. Este es el último viage _ En imeroto Imatiri
irombonà, V. timase. Un viage _ ovin imeroto Veramano.

Vès; voy en vès la labranza _ Maÿnava usa. En vez al Padre _ Pareva.
en ves al rio. Tunava, &c. ~ Vezino, vide Vecino.

Via: Toda via vives? Vide Vivir. Toda via _ Ironoro yaco, v. coromoro, vid. Todavia.

Viage_ _ vide Vez, y Bolver.

Vicio: Tíene el vicio de embriagarse, siempre se embriaga _ Mose tuetínya Ime-
rime nà. ~ Vida, vide Vivír.

Viejo_ _ Tampoco. ~ Vieja _ Nospoco.

Viento_ _ Apepeÿto. Tramontana, y viento de la manÿana _ Tisanore.

Vientre_ _ Yuembo, v. írotarí. Barriga.

Vil, y villano_ _ Yaguansu. ~ Vinu es el Limon, y el sumo del.

Violencía, ô violento_ _ Penapecore. ~ Virar, vide Birar.

Virgen; no ˰se} ha podido hallar propio Vocablo; unos llaman â la que se tiene
por Virgen _ Muÿasco apospana, que es lo mismo, que Donzella no tocada;
otros dizen â la muger ni cazada, ni tocada _ Iputipa, apospana ropa.
y otros: Muÿasco Pasparona.

Viruelas_ _ Caixí. ~ Visitar, vide Venír, saludar.

Vista_ _ Yenuru. A vista de todos la matò _ Moco pasporo yataroto tiguo meÿto.

Vituperar; vide Burlar, Cucar.

Viuda_ _ Puitimbo. ~ Viudo _ Ipuÿpun.

Vivir_ _ uveÿre ˰v. nurori Yo vivo _ Veÿre erona. No vivirà _ iveÿricabu. Vida _ Nuro,
v. nurori, v. accoare monto veÿri. Tu vida se acabarà _ Arombori irom-
bo, v. montacare irombo meÿtan. Està vivo? Irompupa nà? Toda Via Vi-
ves? _ monto veÿen? v. coromo mà, accare amoro ma? està vivo _ Nuro
. Todos estan Vivos _ Pasporo nuro nanto. Vivo, vide Vivir.

Ufano; vide alegre, sugetar, sobervio, Presumido.

Ultimo_ _ Yuenaspo, v. Imatiri. Ultimamente _ Imatiri nà.

Unanimes, ô juntos, vide juntos, dividir. ~ unir; vide clavar, amarrar, juntar.

Uno solo_ _ Ovine. Uno, ù otro _ ovinbaÿ; vide Vez.

Unÿa_ _ Mosaÿcare, v. amusecquire.

Vocablo_ _ Yeuran.

fol 27r << Anterior   | Manuscrito 2914 BPRM |   Siguiente >> fol 28r

Referencias