De Colección Mutis
Saltar a: navegación, buscar
Línea 13: Línea 13:
 
Yo soÿ, estoy, tengo _ '''Augua''' _ Tu eres _ '''Amoro mà''' _ Aquel es _ '''Moqui''', {{lat|v.}} '''Moco n[á]'''.<br>
 
Yo soÿ, estoy, tengo _ '''Augua''' _ Tu eres _ '''Amoro mà''' _ Aquel es _ '''Moqui''', {{lat|v.}} '''Moco n[á]'''.<br>
 
P.<sup>li</sup> Nos _ '''Ana nà''', {{lat|v.}} '''ananto'''. _ Vos _ '''amonara manto''', {{lat|v.}} '''ma''' _  Aquellos _ '''mo'''-<br>
 
P.<sup>li</sup> Nos _ '''Ana nà''', {{lat|v.}} '''ananto'''. _ Vos _ '''amonara manto''', {{lat|v.}} '''ma''' _  Aquellos _ '''mo'''-<br>
'''caro''', {{lat|v.}} '''mocannanto nà'''.//  Preterito impf.<sup>to</sup> Yo <u>era</u>, estaba _ '''Augaco'''.  Tu <br>
+
'''caro''', {{lat|v.}} '''mocannanto nà'''.//   
 +
 
 +
<center><h5>Preterito impf.<sup>to</sup></h5></center>
 +
 
 +
Yo <u>era</u>, estaba _ '''Augaco'''.  Tu <br>
 
eras _ '''Amoro maco''' _  Aquest _ '''Moqui naco.'''  P.<sup>li</sup>: Nos _ '''ananaco''', {{lat|v.}} '''nacón''' _<br>
 
eras _ '''Amoro maco''' _  Aquest _ '''Moqui naco.'''  P.<sup>li</sup>: Nos _ '''ananaco''', {{lat|v.}} '''nacón''' _<br>
 
Vos _ '''Amonaro matoco''', {{lat|v.}} '''natocon''' _ Aq.<sup>l</sup> _ '''Mocaro natoco''', {{lat|v.}} '''nacon''' {{lat|v.}} '''nato'''-<br>
 
Vos _ '''Amonaro matoco''', {{lat|v.}} '''natocon''' _ Aq.<sup>l</sup> _ '''Mocaro natoco''', {{lat|v.}} '''nacon''' {{lat|v.}} '''nato'''-<br>
'''con'''. // Pre.<sup>to</sup> Perf.<sup>o</sup> {{lat|et}} Plusqpf.<sup>o</sup> se conjugan como este. &#61; Otro Pret.<sup>o</sup> pf.<sup>to</sup><br>
+
'''con'''.//
 +
 
 +
<center><h5>Pre.<sup>to</sup> Perf.<sup>o</sup> {{lat|et}} Plusqpf.<sup>o</sup></h5></center>
 +
 
 +
Se conjugan como este. &#61;  
 +
 
 +
<center><h5>Otro Pret.<sup>o</sup> pf.<sup>to</sup></h5></center>
 +
 
 
Yo fui, estuve_ '''Au veÿpoti''', {{lat|v.}} '''veÿ''' _ Tu _ '''Meÿpoti''' {{lat|v.}} _  Aquel _ '''Neyupoti''',<br>
 
Yo fui, estuve_ '''Au veÿpoti''', {{lat|v.}} '''veÿ''' _ Tu _ '''Meÿpoti''' {{lat|v.}} _  Aquel _ '''Neyupoti''',<br>
{{lat|v.}} '''ney'''. P.<sup>li</sup> Nōs _ '''Neÿupoti''', {{lat|v.}} '''neÿ'''._ Vōs _ '''Meÿupoti''', {{lat|v.}} '''meÿ''' _  Aq.<sup>llos</sup> _ '''Neÿupo'''<br>
+
{{lat|v.}} '''ney'''. P.<sup>li</sup> Nōs _ '''Neÿupoti''', {{lat|v.}} '''neÿ'''._ Vōs _ '''Meÿupoti''', {{lat|v.}} '''meÿ''' _  Aq.<sup>llos</sup> _ '''Neÿupo'''<br>
'''ti''', {{lat|v.}} '''neÿ'''.// Futuro. Yo serè, tendrè _ '''Au veÿtaque''' _ Tu _ '''Neÿtaque''' _  Aquel<br>
+
'''ti''', {{lat|v.}} '''neÿ'''.//  
 +
 
 +
<center><h5>Futuro.</h5></center>
 +
Yo serè, tendrè _ '''Au veÿtaque''' _ Tu _ '''Neÿtaque''' _  Aquel<br>
 
'''neÿtaque'''.  P.<sup>li</sup> Nōs _ '''Neÿtaque''', {{lat|v.}} '''Neÿtaton'''./ Vos _ '''Neÿtaton''' _ Aquel.<sup>os</sup> '''Me'''-<br>
 
'''neÿtaque'''.  P.<sup>li</sup> Nōs _ '''Neÿtaque''', {{lat|v.}} '''Neÿtaton'''./ Vos _ '''Neÿtaton''' _ Aquel.<sup>os</sup> '''Me'''-<br>
'''neÿtaton''', {{lat|v.}} '''meneÿtàn'''. &#61; '''Imperatívo'''. _ Se tu, Ten tu _ '''Eÿco amoro''' _<br>
+
'''neÿtaton''', {{lat|v.}} '''meneÿtàn'''. &#61;  
 +
 
 +
<center><h5>Imperatívo.</h5></center>
 +
_ Se tu, Ten tu _ '''Eÿco amoro''' _<br>
 
Sea aquel, {{lat|vg.}} chrÿstiano _ '''Chrÿstianome neÿne''', P<sup>li</sup>_ '''Chrÿstianome quisaÿne'''. <br>
 
Sea aquel, {{lat|vg.}} chrÿstiano _ '''Chrÿstianome neÿne''', P<sup>li</sup>_ '''Chrÿstianome quisaÿne'''. <br>
Aquellos _ '''Xpnome neÿne'''. // '''Optativo mō.''' qdo yo sea, tenga, estè _ '''Auÿ'''-<br>
+
Aquellos _ '''Xpnome neÿne'''. //  
'''veÿpoto''' _ Tu _ '''Veÿpoto''' _ Aquel _ '''veÿpoto'''.  P<sup>l</sup> Nos _ '''Veÿpoto''' _ Vos _ '''veÿpoto'''.  Aq<sup>lo</sup><br>
+
 
 +
<center><h4>Optativo mō.</h4></center>
 +
 
 +
qdo yo sea, tenga, estè _ '''Auÿ'''-<br>
 +
'''veÿpoto''' _ Tu _ '''Veÿpoto''' _ Aquel _ '''veÿpoto'''.  P.<sup>l</sup> Nos _ '''Veÿpoto''' _ Vos _ '''veÿpoto'''.  Aq<sup>lo</sup><br>
 
'''Veÿpoto'''. // Con <u>aunque</u> _ Yo sea Bueno _ '''Au irupa veÿri seme''' _ Tu _ <br>
 
'''Veÿpoto'''. // Con <u>aunque</u> _ Yo sea Bueno _ '''Au irupa veÿri seme''' _ Tu _ <br>
 
'''irupa veÿri seme'''.  aquel _  {{lat|Ide}}_  P.<sup>li</sup> _ Nos _ '''Yrupa naveÿri seme''' _ Vos _  '''iru'''-<br>
 
'''irupa veÿri seme'''.  aquel _  {{lat|Ide}}_  P.<sup>li</sup> _ Nos _ '''Yrupa naveÿri seme''' _ Vos _  '''iru'''-<br>
'''pa veÿri con seme''' _ Aquell<sup>os</sup> _ '''Yrupa ÿveÿri seme'''. &#61; '''<u>Otro con Ojala.</u>'''<br>
+
'''pa veÿri con seme''' _ Aquell<sup>os</sup> _ '''Yrupa ÿveÿri seme'''. &#61; <u>Otro con Ojala.</u><br>
 
Yo sea '''X<u>piano</u>''' _ '''Au Xpianome rocon veÿrira''' _ Tu _ '''Rocon meÿrira'''. Aquel_<br>
 
Yo sea '''X<u>piano</u>''' _ '''Au Xpianome rocon veÿrira''' _ Tu _ '''Rocon meÿrira'''. Aquel_<br>
 
'''rocon neÿrira''' _ P.<sup>li</sup> _ Nōs _ '''rocon neÿrira'''_ Vos _ '''rocon meÿrira''' _ Aquel<sup>s</sup>  _ <br>
 
'''rocon neÿrira''' _ P.<sup>li</sup> _ Nōs _ '''rocon neÿrira'''_ Vos _ '''rocon meÿrira''' _ Aquel<sup>s</sup>  _ <br>
'''rocon neÿrira'''.// '''Pret.<sup>o</sup> Ímpf.<sup>to</sup> Oracionado: Si yo fuera ch<sup>n</sup>,<br>
+
'''rocon neÿrira'''.//  
 +
 
 +
<center><h5>Pret.<sup>o</sup> <u>Ímpf.<sup>to</sup></u> Oracionado: </h5></center>
 +
Si yo fuera ch<sup>n</sup>,<br>
 
fuera bueno _ '''Au Xpīanome yatarà, Irupa veÿri manumbo''' _ Tu _ <br>
 
fuera bueno _ '''Au Xpīanome yatarà, Irupa veÿri manumbo''' _ Tu _ <br>
 
'''Xpianome aÿata, Irupa aveÿri manumbo''' _ Aq.<sup>l</sup> _ '''Xpñome anata, irupa'''<br>
 
'''Xpianome aÿata, Irupa aveÿri manumbo''' _ Aq.<sup>l</sup> _ '''Xpñome anata, irupa'''<br>
 
'''anaveÿri manumbo'''. _ P.<sup>li</sup> Nōs _ '''Xpnōme anata, Irupa aveyri manumbo'''.<br>
 
'''anaveÿri manumbo'''. _ P.<sup>li</sup> Nōs _ '''Xpnōme anata, Irupa aveyri manumbo'''.<br>
 
Vos '''Xpnōme aÿatane, Irupa aveÿrico manumbo'''. _ Aquel<sup>s</sup> _ '''Xpnōme'''<br>
 
Vos '''Xpnōme aÿatane, Irupa aveÿrico manumbo'''. _ Aquel<sup>s</sup> _ '''Xpnōme'''<br>
'''ataÿne, Irupa aveÿricon manumbo'''.// '''Otro Pret.<sup>o</sup> Impf.<sup>to</sup>, con el Plus'''<br>
+
'''ataÿne, Irupa aveÿricon manumbo'''.//  
'''qp.<sup>to</sup> _ Si yo huviera sido floxo, me huviezen muerto _ '''Au panape guate'''<br>
+
 
 +
<center><h5>Otro Pret.<sup>o</sup> Impf.<sup>to</sup>, con el Plus'''<br>
 +
'''qp.<sup>to</sup></h5></center>
 +
_ Si yo huviera sido floxo, me huviezen muerto _ '''Au panape guate'''<br>
 
'''yata, tiguo veÿri manumbo'''. _ Tu _ '''Aÿata tiguo aveÿri manumbo'''. Aquel _ <br>
 
'''yata, tiguo veÿri manumbo'''. _ Tu _ '''Aÿata tiguo aveÿri manumbo'''. Aquel _ <br>
 
'''Ata tiguo iveri manumbo'''.  P.<sup>li</sup> N.<sup>os</sup> _ '''Anata, tiguo anaveÿri manumbo'''.<br>
 
'''Ata tiguo iveri manumbo'''.  P.<sup>li</sup> N.<sup>os</sup> _ '''Anata, tiguo anaveÿri manumbo'''.<br>
 
Vōs _ '''Aÿatane, tiguo avericon manumbo''' _ Aquel.<sup>s</sup> _ '''Ataÿme, tiguo Yveÿri'''-<br>
 
Vōs _ '''Aÿatane, tiguo avericon manumbo''' _ Aquel.<sup>s</sup> _ '''Ataÿme, tiguo Yveÿri'''-<br>
'''con manumbo'''. &#61; '''Pret.<sup>o</sup> Perf.<sup>o</sup> Comun con el Pres.<sup>te</sup> de Subjunctivo.''' <br>
+
'''con manumbo'''. &#61;  
 +
<center><h5>Pret.<sup>o</sup> Perf.<sup>o</sup> Comun con el Pres.<sup>te</sup> de Subjunctivo.</h5></center>
 
Q.<sup>do</sup> haÿa sido bueno, ô q<sup>do</sup> sea bueno _ '''Au irupa veÿpoto, {{lat|v.}} '''Veÿ ipomboto'''.<br>
 
Q.<sup>do</sup> haÿa sido bueno, ô q<sup>do</sup> sea bueno _ '''Au irupa veÿpoto, {{lat|v.}} '''Veÿ ipomboto'''.<br>
Y este es mejor; assi en las demas Personas. // '''Infinitívo.''' _ Ser _ '''veÿno'''.<br>
+
Y este es mejor; assi en las demas Personas. //  
 +
<center><h5>Infinitívo.</h5></center>
 +
_ Ser _ '''veÿno'''.<br>
 
ser yo _ '''Verí'''. _ Tu _ '''Aveÿri'''. Aquel _ '''Yveÿri'''. N.<sup>os</sup> _  '''Anaveÿri'''.  V.<sup>os</sup> _ <br>
 
ser yo _ '''Verí'''. _ Tu _ '''Aveÿri'''. Aquel _ '''Yveÿri'''. N.<sup>os</sup> _  '''Anaveÿri'''.  V.<sup>os</sup> _ <br>
 
'''Aveÿcon'''.  Aquellos _ '''Yveÿricon'''. // Haver sido _ '''Yveÿpombo''', {{lat|v.}} '''veÿpo'''. <br>
 
'''Aveÿcon'''.  Aquellos _ '''Yveÿricon'''. // Haver sido _ '''Yveÿpombo''', {{lat|v.}} '''veÿpo'''. <br>

Revisión del 16:32 18 nov 2012

Manuscrito 2914 BPRM/fol 36v

fol 36r << Anterior   | Manuscrito 2914 BPRM |   Siguiente >> fol 37r

Trascripción

El Verbo sum, es, fui, Gua, ma, na. De cuÿa variedad se sigue la va-
riedad de toda Voz passiva, y de los Verbos deponentes, y no menos la variedad
de los Verbos negativos.

Indicatívo modo, tempore presentí.[1]

Yo soÿ, estoy, tengo _ Augua _ Tu eres _ Amoro mà _ Aquel es _ Moqui, v. Moco n[á].
P.li Nos _ Ana nà, v. ananto. _ Vos _ amonara manto, v. ma _ Aquellos _ mo-
caro, v. mocannanto nà.//

Preterito impf.to

Yo era, estaba _ Augaco. Tu
eras _ Amoro maco _ Aquest _ Moqui naco. P.li: Nos _ ananaco, v. nacón _
Vos _ Amonaro matoco, v. natocon _ Aq.l _ Mocaro natoco, v. nacon v. nato-
con.//

Pre.to Perf.o et Plusqpf.o

Se conjugan como este. =

Otro Pret.o pf.to

Yo fui, estuve_ Au veÿpoti, v. veÿ _ Tu _ Meÿpoti v. _ Aquel _ Neyupoti,
v. ney. P.li Nōs _ Neÿupoti, v. neÿ._ Vōs _ Meÿupoti, v. meÿ _ Aq.llos _ Neÿupo
ti, v. neÿ.//

Futuro.

Yo serè, tendrè _ Au veÿtaque _ Tu _ Neÿtaque _ Aquel
neÿtaque. P.li Nōs _ Neÿtaque, v. Neÿtaton./ Vos _ Neÿtaton _ Aquel.os Me-
neÿtaton, v. meneÿtàn. =

Imperatívo.

_ Se tu, Ten tu _ Eÿco amoro _
Sea aquel, vg. chrÿstiano _ Chrÿstianome neÿne, Pli_ Chrÿstianome quisaÿne.
Aquellos _ Xpnome neÿne. //

Optativo mō.

qdo yo sea, tenga, estè _ Auÿ-
veÿpoto _ Tu _ Veÿpoto _ Aquel _ veÿpoto. P.l Nos _ Veÿpoto _ Vos _ veÿpoto. Aqlo
Veÿpoto. // Con aunque _ Yo sea Bueno _ Au irupa veÿri seme _ Tu _
irupa veÿri seme. aquel _ Ide_ P.li _ Nos _ Yrupa naveÿri seme _ Vos _ iru-
pa veÿri con seme _ Aquellos _ Yrupa ÿveÿri seme. = Otro con Ojala.
Yo sea Xpiano _ Au Xpianome rocon veÿrira _ Tu _ Rocon meÿrira. Aquel_
rocon neÿrira _ P.li _ Nōs _ rocon neÿrira_ Vos _ rocon meÿrira _ Aquels _
rocon neÿrira.//

Pret.o Ímpf.to Oracionado:

Si yo fuera chn,
fuera bueno _ Au Xpīanome yatarà, Irupa veÿri manumbo _ Tu _
Xpianome aÿata, Irupa aveÿri manumbo _ Aq.l _ Xpñome anata, irupa
anaveÿri manumbo. _ P.li Nōs _ Xpnōme anata, Irupa aveyri manumbo.
Vos Xpnōme aÿatane, Irupa aveÿrico manumbo. _ Aquels _ Xpnōme
ataÿne, Irupa aveÿricon manumbo.//

Otro Pret.o Impf.to, con el Plus
qp.to

_ Si yo huviera sido floxo, me huviezen muerto _ Au panape guate
yata, tiguo veÿri manumbo. _ Tu _ Aÿata tiguo aveÿri manumbo. Aquel _
Ata tiguo iveri manumbo. P.li N.os _ Anata, tiguo anaveÿri manumbo.
Vōs _ Aÿatane, tiguo avericon manumbo _ Aquel.s _ Ataÿme, tiguo Yveÿri-
con manumbo. =

Pret.o Perf.o Comun con el Pres.te de Subjunctivo.

Q.do haÿa sido bueno, ô qdo sea bueno _ Au irupa veÿpoto, v. Veÿ ipomboto.
Y este es mejor; assi en las demas Personas. //

Infinitívo.

_ Ser _ veÿno.
ser yo _ Verí. _ Tu _ Aveÿri. Aquel _ Yveÿri. N.os _ Anaveÿri. V.os _
Aveÿcon. Aquellos _ Yveÿricon. // Haver sido _ Yveÿpombo, v. veÿpo.
haver de ser _ veÿtaque _ Por haver sido _ Veÿpoque.

Gerundios de Accusativo, y Dativo.

Para ser, estar, tener yo _ Aveÿtome. Tu _ Aveÿtome. Aquel _ Yveÿto
me. N.os _ Anaveÿtome. V.os _ Aveÿtome. Aquels_ Yveÿtome.

Gerundios de Ablativo.

Por ser, estar, tener yo _ Aveÿrique _ Tu _ Aveÿrique. Aquel _ Yveÿ-
rique. N.os _ Anaveÿrique. V.os _ Aveÿrique. Aquellos _ Yveÿrique.

Participios.

El que es _ veÿtoto. Los que son _ veÿtonocon. El que fue _ Quineine,
v. Neÿpoti. Los que fueron _ Quineÿse. Lo que fue bueno _ Irupa veÿtotombo.

Supino.

A ser _ Iÿe. vg: Iye vusa _ Voÿ a ser Capitan.

fol 36r << Anterior   | Manuscrito 2914 BPRM |   Siguiente >> fol 37r

Referencias

  1. Tr. "Tiempo Presente.".