| Ve tu. |
Botu.
|
| Vete. |
Botuin.
|
| Dormir. |
Llegandet.
|
| Sueño. |
Ñetaguru.
|
| Saltar. |
Bendaruñe.
|
| Tener. |
Cucura.
|
| Correr. |
Vñenda.
|
| Bailar. |
Cantoò.
|
| Mamar. |
Ñeto.
|
| Amor. |
Conguiaumbe.
|
| Gozozo. |
Magamutiga.
|
| Gozo. |
lo mismo.
|
| Tristeza. |
Guachingar.
|
| Dolor. |
Diapo.
|
| Pena. |
Amagua = Quentai.
|
| Travajo. |
Amagallaqui, Amara.
|
| Perezoso. |
Amaga, Lingulla.
|
| Yo. |
Napaendaga.
|
| Tu. |
Yocà.
|
| Aquel. |
Paendega, paè.
|
| Nosotros. |
Noquea.
|
| Bosotros. |
Maquea.
|
| Aquellos. |
lo mismo.
|
| Ser. |
Nacapaè.
|
| Yo soy. |
Naca.
|
| Tu eres. |
Yocapaè.
|
| El es. |
lo mismo.
|
| Nosotros somos. |
Nopae, nollanà.
|
| Vosotros Soys. |
lo mismo.
|
| Aquellos son. |
Pende.
|
| Fue. |
Pende, llallanbu.
|
| Comer. |
Llotèy.
|
| Yo como. |
Non, Yopaña.
|
| Tu comes. |
Ynllotò.
|
| Aquel come. |
lo mismo.
|
| Veber. |
Ñeta.
|
| Nutrir. |
Botungua.
|
| Tomar. |
Acabulla.
|
| Sacudir. |
Penñuru.
|
| Golpear. |
Yñerbato.
|
|
| Arco Yris. |
Meoña.
|
| Rayo. |
Cuauñi.
|
| Ayre. |
Apeanga.
|
| Viento. |
lo mismo.
|
| Ventilar. |
Viñamu.
|
| Turbunada. |
Amaga, llautu.
|
| Vracan. |
Vacavote.
|
| Bapor. |
Testa.
|
| Llubia. |
Llaguandeta.
|
| Rociò. |
Vitoalla.
|
| Granizo. |
Cumbana.
|
| Trueno. |
Chañiñea.
|
| Relampago. |
Cheguã.
|
| Niebe. |
Yapaya.
|
| Frio. |
Ytayo.
|
| Elada. |
lo mismo.
|
| Yelo. |
Bupana.
|
| Fuego. |
Muita.
|
| Lumbre. |
Yaoparà.
|
| Sombra. |
Aimbara.
|
| Sombrio. |
lo mismo.
|
| Dia. |
Naporo.
|
| Noche. |
Llinna.
|
| Mañana. |
Tuna.
|
| Tarde. |
Nuignara.
|
| Oriente. |
Puecua.
|
| Occidente. |
Bomaco.
|
| Septentrion. |
Apan = dauñigo.
|
| Medio = dia. |
Mingua = pivnvi
|
| Verano. |
Ñotoaque.
|
| Ybierno. |
Gopegua.
|
| Llover. |
Yaute.
|
| Echar. |
Daguè.
|
| Desgarar. |
Yapuy.
|
| Vestir. |
Pana.
|
| Da tu. |
Yacaidete.
|
| Cortar. |
Gache.
|
| Ocultar. |
Guaguague.
|
| Fuerza. |
Onhabeca.
|
| Facultad. |
Dapuellaca.
|
|