De Colección Mutis
latin | traduccion del latin | |
---|---|---|
Manuscrito 2923 BPRM/fol 24r | l. id est hoc est, præter ut præter ipsum | Es decir, aparte de Como Fuera de él mismo |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 24v | l. dicitur etiam | Se dice también |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 25r | l. id est vide in additione Item metaforice dicitur de quacumque re, ut | Véase en la adición metafóricamente se dice de cualquier tipo de cosas, como |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 25v | l. vel aliud simile | U otra cosa semejante |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 26r | id est locutio, non verbum, sed habitus, ut ut l. de tempore. l. de loco dicitur varijs modis v.g. l est suniltur pro tomin vide ibidem l. | Es decir, el habla, no el verbo, sino el hábito (costumbre), como Acerca del tiempo o del lugar Se dice de varias maneras Creemos que lo correcto era 'sumitur pro', en español 'De la misma forma que' Ver la misma |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 26v | l. conjunctio id est v.g. | Conjunción |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 27r | Additio l. id est proprie | Propiamente |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 27v | l. id est | |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 28r | idem quod l. id est proprie hoc est, appellare tali nomine v.g. nomen de novo imponendo Item totus a, vm æque, adæquate tantum et etiam dicitur de occasione, et commo di- tate, sicut hispane | Lo mismo que Y también se dice apropósito de la ocasión y la comodidad, como en español Es decir, llamarse con tal nombre 'Un nombre nuevamente impuesto', es decir cuando se vuelve a nombrar algo. Todo, toda, todo (neutro) Solamente |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 28v | l. | |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 29r | l. vide infra illius Item | Ver más abajo De aquel |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 29v | l. ut Item hæc particula Nuca addita verbis, ut item addita nominibus, ut et econtra | Como También esta partícula Nuca agregada a los verbos, como Igualmente añadida a los nombres, como Y al contrario |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 2r | l. id est V.g. | |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 2v | l. id est hoc eʃt id est, ulterius v.g. vbi quo | Es decir, más allá Dónde A dónde |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 30r | id est, meus, a, vm Item l. id est vide in addi- tione femina virg. item [Vid]e in addit. | Es decir, mío, mía, mío (neutro) Véase en la adición Mujer virgen Véase en la adición. (Esta nota aparece al margen izquierdo de la página.) |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 30v | l. id est, vxor id est, nihil | Es decir, la esposa Es decir, nada |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 31r | l. comparative vide in additione Additio interrogatio | Comparativamente Véase en la adición Interrogando |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 31v | l l. illius i. alter, a, vm id est, aluis, a, ud id est v. grat | De aquel Probable abreviatura de 'id est', en español, 'es decir' El otro, la otra, el otro (neutro). Se usa cuando se habla de dos. 'es decir, otro, otra, otro (neutro)' o 'es decir, distinto, diferente' |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 32r | Dnē l. v.g. vide in additione id est, apparere et cum negatione infine Item id est, proficisci id est | Probable abreviatura de Domine, en español, 'Señor' Véase en la adición 'Es decir, que aparezca' Y con negación al final Es decir, marchar. Entiéndase partir de algún lugar |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 32v | est vice versa l. vide in additione id est item | Es lo contrario |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 33r | l. id est | |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 33v | l. et nota Ytem quæ sunt vnum multiplex Additio id est, per. ut Item | Y tenga en cuenta Que son múltiples Es decir, por |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 34r | V.g l. id est sic dicit. hic modus id est, propter Item propter, id est v.g. | Así se dice. De este modo Por causa de, es decir |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 34v | l. item ut Item id est cum verbis negativis | Como Con verbos negativos |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 35r | Item l. Additio dicit. fere re . id est, prodest mihi sic loquuntur indi. | Probablemente 'dicitur fere', en español, 'Se dice generalmente' Cosa Es decir, que es benéfico para mí Así dicen los indios |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 35v | l. hoc est | |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 36r | l. Additio cum determinatione, prout distinguitur con- tra desiderium v.g. Quo etiam transfertur ad res natura- les, cum causa est in proximo ad efectum | Con determinación, en cuanto así se distingue cuando es contra del deseo 'Por lo cual también se aplica a cosas naturales, cuando la causa está próxima al efecto'. En 'efectum' la "f" aparece reteñida |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 36v | id est l. idem quod | Lo mismo que |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 37r | l. proprie id est, fortiter | Propiamente Es decir, fuertemente |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 37v | et solet poni quod roditur; nam absolute positum solet sig- nare rem turpem proprie l. vbi. nota id est v.g. | Y suele entenderse de lo que corroe, pues absolutamente puesto, suele significar una cosa torpe Propiamente Tener en cuenta |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 38r | l. v.g idem quod Additio | El mismo que |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 38v | l. dicit vide in addi[tione.] id est iten placide acci- pitur sed fere dicitur in ut, cum dicimus l inter multa, aliter non vide ibi | Cuando se recibe con gusto Pero por lo general, se dice, en Como cuando decimos Pero entre muchas cosas, de lo contrario no Ver allí |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 39r | l. proprie Additio v.g. quid? l. quæ? et sic de reliquis dictio- nibus interrogativis et nota | Qué o para qué Y así de las frases interrogativas que faltan Y tenga en cuenta |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 39v | id est velut distinguitur contra relati- ve, hoc est v.g. Item v.g l. | A diferencia de relativamente, es decir |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 3r | immediate post particulam epquan quo v.g. l. hoc est | Inmediatamente después de la partícula epquan Probablemente hace referencia a la palabra 'quocumque', que en español significa 'Dondequiera' |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 3v | l. v.g. alienus, a, vm | Ajeno, ajena, ajeno (neutro) |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 40r | l. id est et sic de reliquis coloribus | Y así sucesivamente para el resto de los colores que faltan |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 40v | l. id est et quidquid aliud | Y cualquier otra cosa |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 41r | l. vide in additione. vel quid simile id est | O lo que es similar |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 41v | l. v.g. vide infra Item quod latine dicimus adeo | Ver más abajo Que en latín decimos, tanto es así |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 42r | l. vnde et sic de alijs rebus id est vide ibi item Item | 'De donde', es decir, 'por lo tanto' Y así con las otras cosas Ver allí |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 42v | l. id est, vester_ a, vm Item | es decir, vuestro, vuestra, vuestro (Neutro) |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 43r | Additio id est, ad sensum. l. notitiam meam l. vel. V.g. | Es decir, con los sentidos, o teniendo yo noticia |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 4r | l. id est id est, Væ! | Es decir, ¡Ay! (Interjección) |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 4v | l. ad summum | A lo más, cuando mucho |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 5r | l. v.g. id est materialiter, vel formaliter non natura, sed arte, l. ex accidenti | Materialmente o formalmente No por naturaleza, sino artificialmente, por accidente |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 5v | l. id est vel hoc est | |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 6r | l. cum verbis de presenti id est cum eadem constructione | Con verbos en presente Con la misma construcción |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 6v | l. vide in additione hoc est Addit[io] | Ver en la adición |
Manuscrito 2923 BPRM/fol 7r | l. Item |